Tips voor zwart-wit fotografie

Hoewel we al sinds 1935 in kleur kunnen fotograferen is zwart-wit fotografie nooit uit de picture verdwenen. Sterker nog, het is sinds de opkomst van de digitale fotografie razend populair.

De tijdloze schoonheid van de foto’s, de emotie die je er mee kan versterken en het contrast die je er mee kan benadrukken, maken dat wij er als fotograaf veel mee bezig zijn. 

Fotograferen in kleur is natuurlijk helemaal geweldig, maar door in het zwart-wit te leren kijken naar je omgeving ontdek je nieuwe perspectieven die in kleur niet altijd goed tot zijn recht komen. Dat is één van de redenen waarom zwart-wit fotografie nooit zal verdwijnen. 

In dit artikel sluiten we aan op het thema van de eerst volgende #Foto27Livestream. Zondag 21 Maart om 20:30u zal Frank Annotee de foto’s bespreken die jullie op Instagram hebben geplaatst met de eerder genoemde hashtag. Lees snel verder voor enkele handige tips over zwart-wit fotografie! 

Fotografeer in kleur

Dit klinkt als eerste tip een beetje gek natuurlijk, want je wil juist een foto zonder kleur als eindresultaat gaan behalen. Toch is het beter om in kleur te fotograferen. De standaard zwart-wit instellingen die camera bied zijn erg beperkt qua zwart-wit omzetting. Hierdoor kun je in de nabewerking zelf weinig bepalen en zit je vast aan een standaard plaatje. 

In de meeste gevallen bereik je de mooiste resultaten door zelf achteraf de foto om te zetten in zwart-wit. Dit kun je doen in de Adobe programma’s Lightroom, Photoshop of in één van de vele fotografie apps/programma’s. In de meeste van deze programma’s kun je namelijk per kleur bepalen hoe licht of hoe donker deze in je zwart-wit foto moet worden. Zo blijf je zelf de baas over het eindresultaat. 

Fotografeer in RAW

Voor een maximaal resultaat in de nabewerking is het verstandig om in RAW te fotograferen. Een RAW bestand is ongeveer drie keer zo groot als een hoge resolutie jpg-bestand dat uit je camera komt. Deze extra data in het RAW bestand bevat waardevolle informatie van het gefotografeerde onderwerp die je erg goed kan gebruiken bij het omzetten naar een zwart-wit foto. 

Harde contrasten

Waar bij het fotograferen in kleur harde contrasten niet altijd even mooi zijn, werkt dit bij zwart-wit fotografie juist erg goed. Door het gebrek aan kleur krijgt contrast juist extra aandacht van de kijker. Het is dus bij zwart-wit fotografie van belang dat je juist op zoek gaat naar harde contrasten in je beeld. 

Zwart-wit fotografie is hierdoor een prima keuze wanneer je midden op de dag fotografeert. Als je last hebt van een felle zon zijn kleurenfoto’s vaak niet zo mooi, door over te schakelen op zwart-wit kun je juist op een creatieve manier mooie momenten vastleggen. 

Grijs en grauwe dagen

Een saaie grijze dag kan voor zwart-wit fotografie ook prima worden ingezet tot het maken van toffe beelden. Het licht is op dit soort dagen, in vergelijking met een felle zon, erg zacht door de aanwezige bewolking. Dit licht geeft je de kans fijne structuren op een mooie manier weer te geven. 

Dankzij dit zachte licht zal het beeld beduidend minder contrast bevatten, iets wat je in de nabewerking nog prima zelf kan toevoegen. Dat kan meestal uitstekend bij zwart-wit foto’s. 

Structuur

Door het gebrek aan kleur gaat je aandacht in de foto veel maar uit naar de structuur van het onderwerp. Licht dat van opzij komt zorgt er voor dat structuur vaak goed te zien is in een onderwerp. Ook met tegenlicht kun je veel structuur vastleggen. 

Structuur kun je overal vinden, in hout, zand, huid of roestige objecten bijvoorbeeld. Om de structuur scherp in beeld te brengen kun je denken om deze vast te leggen met een macrolens. Het voordeel hiervan is dat je het diafragma wijd open kan zetten (laag f-getal) en zo een mooie close-up kan maken van de structuur op het gekozen onderwerp. 

Zorg voor een perfecte compositie

Natuurlijk let je bij het fotograferen altijd op de compositie, maar bij het fotograferen in zwart-wit is het nog meer van belang dat je dit goed in de gaten houd.

Omdat er nu geen kleur meer is die de aandacht trekt in je foto, zal de aandacht automatisch meer uitgaan naar de compositie van je foto. Zorg er daarom voor dat er iets in de foto de aandacht trekt. Zoek naar krachtige lijnen die je door de foto leiden, hierdoor is je foto makkelijker te lezen en houd je de aandacht van de kijker langer vast. 

Zoek naar inspiratie

Het kan niet vaak genoeg worden gezegd, de online wereld is een database vol met inspiratie. Het wiel is al duizenden malen uitgevonden dus het is helemaal geen gek idee om eens naar het werk van een ander te kijken. Dat doe je heus niet om een ander na te doen, maar puur ter inspiratie. Maak hiervoor gebruik van social media zoals Facebook en Instagram, maar ook websites als Flickr of 500px zijn prima te gebruiken voor het opdoen van inspiratie.

Uiteraard zou je ook de geschiedenis in kunnen duiken door op zoek te gaan naar fotografen van vroeger. Een goed voorbeeld van een zeer bekende zwart-wit fotograaf is Ansel Adams. De Amerikaan brak op jonge leeftijd door als landschap-fotograaf en staat bekend als één van de meest invloedrijke fotografen van de twintigste eeuw.

Ten tijde van zijn doorbraak fotografeerde men uiteraard alleen analoog en bestond er nog niet de optie om in kleur te fotograferen. Hierdoor werden fotografen creatief uitgedaagd om de meest fantastische zwart-wit foto’s te maken. Het is zeker de moeite waard om eens door het archief van Ansel Adams te kijken en zelf op zoek te gaan naar meer fotografen van die tijd. 

Tot slot

Mocht je er na het lezen van dit artikel helemaal klaar voor zijn om in het zwart-wit te gaan fotograferen dan zie ik graag jullie resultaat verschijnen in onze gezellige Facebook groep Fotograferen doen we zo of op Instagram met de hashtag #foto27nl (en gebruik bij de zwart-wit foto’s t/m 21 maart ook #foto27livestream).